انبر قفلی نوعی انبر است که میتوان فاصله بین دو فک آن را توسط پیچی که در انتهای دسته قرار دارد، تنظیم کرده و سپس آن را قفل کرد. این انبرها دارای دو فک هستند که یکی ثابت و دیگری قابل تنظیم است. همچنین دو دسته دارند که دستهها نیز یکی ثابت و دیگری متحرک است. کلیه قطعات و اتصالات آن از فولاد ساختهشده و کاملاً صیقلی بوده و عاری از هرگونه لبههای خشن و تیز هستند. کاربرد اصلی آن برای ثابت نگهداشتن و گرفتن مهره و سرپیچ بهعنوان آچار، ثابت نگهداشتن لوله بهعنوان آچار لوله گیر و یا نگهداشتن اشیا مانند انبردست و یا فشردن دو قطعه به یکدیگر مانند گیره است.زمانی که شما با پیچ و مهرههای فرسوده سروکار دارید و هرلحظه ممکن است که پیچها در هنگام کار بشکنند انبر قفلی به کمک شما میآید و این امکان را برای شما فراهم میکند تا پیچها و مهرهها را بازکنید؛ اما کاربرد آنها بیش از آن چیزی است که شما فکر میکنید. بهوسیله انبر قفلی شما میتوانید برای چسباندن اشیا کوچک استفاده کنید، یا حتی باز کردن زیپهای خراب و یا بستن نشتی لوله رادیاتور تا زمانی که لوله هنوز سرد نشده و کار با آن سخت است.
این ابزار باقابلیتی که دارد بهخوبی در محل ثابتشده و این امکان را به شما میدهد که بهراحتی کارهای فنی خود را انجام دهید. در هنگام کار با انبر قفلی دقت کنید تا فشار وارده زیاد نشود چون ممکن است باعث ایجاد خسارت شود. انبر قفلی برای اولین بار با نام (Vise- grips) توسط ویلیام پترسون در آمریکا اختراع شد.
انواع انبر قفلی
انبر قفلی دارای انواع مختلفی است که برحسب نوع کاربرد، این تقسیمبندی انجامشده است. اکثر افراد تصور میکنند که فقط یک نوع انبر در بازار وجود دارد اما خوب است بدانید که آنها انواع مختلفی دارند که برحسب نیاز و کاربرد میتوانند مورداستفاده قرار گیرند.
- انبر قفلی سر فک دار که به آن انبر تسمهای نیز گفته میشود.
- انبر مهره گیر که برای باز کردن و بستن مهرههای ششگوش و دیگر انواع مهرهها به کار میروند بدون اینکه به سطح مهره آسیبی وارد شود.
- انبر قفلی لوله کور کن (دمباریک): این نوع از انبر قفلی میتواند لولههای مسی نرم را بهراحتی خم کرده، مسدود و آببندی کند.
- انبر قفلی کلمپ دار: دهانه این انبر قفلی C شکل است
- انبر قفلی فیلتر بازکن
- انبر قفلی جوشکاری: در این نوع انبر فکها بهصورت U شکل هستند که امکان اموری مانند جوشکاری، لحیمکاری و پرچکاری و … را فراهم میکنند.
کاربرد انبر قفلی
انبر قفلی ابزار خارقالعادهای است که هم مانند انبردست و هم مانند گیره عمل میکند. واقعیت این است که پترسن بهعنوان آهنگر از محدودیتهای گیره و انبر در کارگاه خود ناامید شده بود و در نهایت بهترین ویژگیهای هر دو را با هم ترکیب کرد و ابزار جدیدی ساخت. میتوان از این ابزار با کاربردهای گیره یا انبردست و نیز در مصارف متنوعی استفاده کرد که هیچ ابزار دیگری برای آنها مناسب نیست. در این بخش چند کاربرد روزمره انبر قفلی را معرفی میکنیم
1 ) بستن
قفلِ انبر قفلی مشخصه اصلی این ابزار است و باعث شده تا این ابزار به راه حل مناسبی برای کاربردهای متعدد گیره تبدیل شود. بعضی از انبر قفلیها فقط برای بستن طراحی شدهاند. اما تمام انواع آنها هم میتوانند این کار را انجام میدهند. از ساختار فلزی سنگین انبر قفلی میتوان متوجه شد که جوشکارها از این ابزار زیاد استفاده میکنند. در صنعت فلزکاری نیز طرحهای مختلفی از این ابزار موجود هستند. از انبر قفلی برای بستن قید و قطعات دیگر در صنعت چوب هم استفاده میشود اما دقت کنید که نباید از این ابزار مستقیما روی چوب استفاده شود چون احتمال دارد به چوب آسیب بزند.
2 ) نگه داشتن
از انبر قفلی در جاهایی استفاده میشود که در آنها نمیتوانید مستقیما به قطعات دست بزنید یا آنها را نگه دارید مثلا زمان لحیمکاری و چسباندن قطعات یا هنگام کار با حرارت میتوان از این ابزار برای نگهداشتن و گرفتن قطعات استفاده کرد. انبر قفلی با دماغهای برآمده و بلند، یکی از مهمترین ابزارها برای کاربردهای دقیق بوده و فکهای مخروطی آن به کاربر کمک میکند تا در فضاهای تنگ و بخشهای فرورفته قطعات نیز بتواند کار کند.
3 ) بیرون کشیدن میخ و منگنه و بست های دیگر
این ابزار نیروی زیادی روی اجسام وارد میکند. بنابراین میتوان از آن برای بیرونکشیدن میخها و سایر اتصالدهندههای محکم استفاده کرد. قدرت و گیرایی این ابزار نسبت به انبردستهای معمولی بسیار بیشتر بوده و اتصالدهندههای شکسته و بدون کلگی که با دیلم و چکش میخکش جدا نمیشوند را میتوان بهراحتی با این ابزار از قطعات خارج کرد
4 ) خارجکردن یا سفتکردن پیچ و مهرههای گردشده
اگر سرِ پیچ یا مهره زیاد گرد شده باشد و نتوان برای بستن یا جداکردنش از آچار یا سوکت استفاده کرد، از انبر قفلی برای گرفتن قسمت آسیبدیده و چرخاندن قطعه در رزوههای آن استفاده میشود و بهاینترتیب میتوان اتصالدهنده را خارج کرد یا بست. در فضاهای محدود که استفاده از هیچ آچار یا سوکتی امکانپذیر نیست، از انبر قفلی برای درج بستها به قطعات استفاده میشود البته احتمال ساییدگی اتصالدهنده هم بیشتر میشود؛ بنابراین از این روش فقط بهعنوان آخرین راه حل استفاده کنید. بعضی از انواع انبر قفلی فکهایی دارند که متناسب با پیچهای ششگوش طراحی شده و کارایی آنها در مدلهای مختلف متفاوت است.
5 ) تعویض دستهها و دستگیرههای شکسته
اگر دستهها و دستگیرههای کنترل دستگاه آسیب ببینند یا از دستگاه جدا شوند معمولا کاربر با شفت یا میله غیر ارگونومیکی مواجه میشود که بهویژه اگر فرورفته یا غیر قابل دسترس باشد، چرخاندن آن با دست دشوار یا غیر ممکن میشود. از انبر قفلی بهصورت دستگیرههای جایگزین و مناسب در این شرایط استفاده میشود. اگر ابزار به روشی ایمن در محل مناسب قفل شود، نیروی چرخشی یا اهرمی لازم را برای بازیابی عملکرد تا زمان تعویض یا تعمیر قطعه وارد میکند
6 ) برش سیم
طراحی جهانی این ابزار به گونهای نیست که لزوما قابلیت برش سیم داشته باشد اما در بعضی از این ابزارها قسمت عقب فکها طوری طراحی شده که قابلیت برش سیم دارند. قطعه سیم چین باعث میشود که انبر قفلی به ابزاری کاربردی برای برش، خمکردن و شکلدهی و نگهداری سیم تبدیل شود. از این کاترها در تسمه پالت، کابل و مواد مختلف دیگر هم استفاده میشود.
7 ) لب به لب کردن لولهها، خطوط و تیوبها
برای تنگکردن و بستن لوله و خطوط آن برای جلوگیری از نشتی یا خاموشکردن موقت یک سیستم برای تعمیر و نگهداری میتوان از انبر قفلی بهعنوان راه حلی سریع و آسان استفاده کرد. انواع متداول انبر قفلی برای این کاربرد مناسب هستند اما معمولا لولهکشها، مکانیکها و مهندسان حرفهای تعمیر و نگهداری از انواع انبر قفلی تخصصی برای این کار استفاده میکنند که متناسب با الزامات صنعت تبرید ارائه میشوند.
8 ) بستن پیچ ها
اگر دسته پیچ گوشتی در حین کار بشکند یا در جای نامناسبی قرار بگیرد، میتوان از انبر قفلی برای نگه داشتن سری پیچ گوشتی استفاده کرد. فکهای انبر قفلی سری پیچ گوشتی را میگیرند و محکم نگه میدارند تا گشتاور کافی برای کاربردهای معمول ایجاد شود البته این راه حل چندان ارگونومیکی نیست اما وقتی نصف پیچ در قطعه فرو رفته و هنوز کار تمام نشده یا زمانیکه باید چند بست را با عجله جدا کنید، کارتان را راه میاندازد
9 ) تخریب وشکل دهی قطعات معمولی
اگر میخواهید موادی نظیر پلاستیک و فلزات نازک را خم کنید یا بشکنید، از انبر قفلی استفاده کنید. فکهای آن قطعه را میگیرند و به شما کمک میکنند تا قطعه را با انرژی بیشتری بچرخانید، خم کنید یا شکل دهید. دماغههای کوچکتر انبر مواد را در فضاهای محدود میگیرند و مدلهای بزرگتر هم نیروی بیشتری را برای کارهای سنگینتر وارد میکنند. استفاده از انبر قفلی باعث افزایش قابل توجه نیرو شده و کاربرد آن با یک دست نیز امکانپذیر بوده و خطر آسیبدیدگی به خاطر لبههای تیز در فرآیند هم کاهش مییابد
10 ) فشار دادن و تثبیت کردن
انبر قفلی با توجه به نیروی زیادی که وارد میکند، برای تثبیت یا مونتاژ قطعاتی مانند حلقههای زنجیر و شکلدهی به اتصالات سیم استفاده میشود
نکات مهم در هنگام خرید
در هنگام خرید انبر قفلی به نکاتی باید توجه شود که مهمترین آن توجه به Grip(شیار) موجود در فک آن است. این شیارها نشان دهند کیفیت انبرقفلی است. انبرقفلی دارای یک پیچ در پایین دسته خود است که برای بستن فکهای انبر به کار میروند. در هنگام خرید به کیفیت فنر انبر باید توجه شود. انبرقفلیهایی که دارای دسته پهنتر و یا سیلیکونی هستند خوشدستتر بوده و کار با آنها آسانتر است. اکثر انبرقفلیهای موجود در بازار به رنگ استیل بوده اما انواع رنگی آن نیز ممکن است در دسترس باشند. بهتر است قبل از خرید، فکهای انبر را چند بار باز و بسته کنید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید. نکته آخر اینکه در هنگام کار با انبر قفلی مواظب دستان خود باشید
چند نکته که باید در موقع خرید انبرقفلی در نظر داشته باشیم عبارتند از
-
دارای مکانیزم قفل نیرومندی باشد
-
فک ها به روش آهنگری یا فورج تولید شوند.
-
به آسانی قفل و به راحتی از حالت قفل باز شود
-
تمام قطعات دارای پوشش نیکل باشند
-
در تولید آن از فولاد های خاصی که از دوام و استقامت مناسبی برخوردار باشند استفاده شده باشد