کاربرد شیلنگ تراز برای زمانی است که در کارهای نقشه برداری و ساختمانی نیاز به ترازیابی سطوح باشد. استفاده از این وسیله راحت و آسان است و عموما در کارهای معولی که نیاز به تراز کردن دو نقطه از یک مسیر است، می توان از آن بهره بُرد.
شیلنگ تراز چیست
شیلنگ تراز یک ابزار لوله‌ای شکل و شفاف است که از پلاستیک ساخته می‌شود. این شیلنگ در حدود هفت تا ۱۰ میلیمتر قطر و پنج تا ۲۰ متر طول دارد. از این وسیله برای تراز کردن انواع سطوح استفاده می‌شود. به این صورت که داخل آن را تا مقدار مناسبی از آب پُر می‌کنند و با استفاده از گران و نوع حرکت سیالات امکان تراز کردن سطوح را به وجود می‌آورد.
به طور کلی، از شیلنگ تراز برای کارهای زیر استفاده می‌شود:
پیدا کردن دو نقطه هم سطح در ساختمان
جهت زیبایی در نصب همتراز کلیدها و برق کاری ساختمان
انجام عملیات نصب و ترازیابی در سقف‌های کاذب
جهت نصب و اجرای چهار‌چوب درب‌ها
برای نصب و اجرای کابینت‌ها
موارد مربوط به نصب و اجرای فونداسیون
نحوه استفاده از شیلنگ تراز
ماهیت استفاده از شیلنگ تراز بر پایه قانون توریچلی یا لوله‌های به هم پیوسته است. اگر دو لوله عمودی با یک لوله افقی به یکدیگر وصل شوند و درون لوله‌ها با آب پُر شوند، سطح آب در هر دو لوله هم اندازه خواهند بود. در ابتدا، شیلنگ به مقدار مناسب با آب پُر می‌شود. مقدار مناسب آب می‌تواند در دو طرف به اندازه 20 سانتی‌متر خالی باشد.
سپس یک نفر اول یک سَر شیلنگ و نفر دوم، انتهای دیگر شلنگ را می‌گیرد تا در نقاط مورد نظر قرار گیرند. یک نقطه به عنوان مبنا در نظر گرفته می‌شود و نفر اول در این نقطه قرار می‌گیرد. نفر دوم در نقطه بعدی قرار می‌گیرد و با حرکت دادن انتهای دیگر شیلنگ، مقدار ارتفاع یکسان نقطه مبنا را مشخص می‌کند. به این ترتیب، هر دو نقطه همسطح می‌شوند.
در زمان به کار بردن این شیلنگ، باید به مفاهیم زیر توجه داشت :
برای استفاده دقیق‌تر از شیلنگ تراز باید قطر داخلی آن از هفت میلیمتر بیشتر نباشد.
قبل از استفاده، شیلنگ نباید حباب داشته باشد زیرا باعث ایجاد خطا می‌شود.
قبل از شروع کار، دو سر شیلنگ را کنار یکدیگر بگیرید تا سطح آب در دو طرف یکی باشد.
در زمان اجرای ترازیابی از جا به جا کردن ناگهانی شیلنگ و حرکت‌های شدید خودداری کنید.
حتماً باید شیلنگ شفاف باشد تا رویت سطح آب راحت باشد.
استفاده از شیلنگ جهت همترازی، باید در شرایط آب و هوایی مناسب انجام شود -هوا بارانی یا بادی نباشد.
استفاده از مایعات رنگی در داخل شیلنگ تراز برای مشاهده و خواندن صحیح کد ارتفاعی ایده خوبی است.
بلند بودن بیش از حد شیلنگ باعث پیچ خوردگی یا دست و پا‌گیر شدن آن می‌شود.
فواید استفاده از شیلنگ تراز
مزایای این وسیله به شرح زیر هستند:
پر استفاده‌ترین ابزار در تعیین سطوح و هم سطحی سطوح
استفاده آسان هم برای کارگران و هم مهندسان
سهولت و آسانی در استفاده
قیمت کم و مقرون به صرفه بودن
تنوع در اندازه و قطر
کیفیت و دوام بالا
معایب استفاده از شیلنگ تراز
جوانب منفی این وسیله به شرح زیر است:
استفاده از دو نفر برای امور ترازیابی سطوح -برعکس تراز لیزری
دقت و سرعت پایین‌تر از تراز لیزری
درصد خطای بیشتر نسبت به تراز لیزری
عدم کاربرد در موارد حساس ترازیابی
عدم استفاده در مسیرهای دشوار و صعب العبور